Almanya’nın mesleki eğitim sistemi, demografik değişim ve uzman işgücü ihtiyacının gölgesinde önemli bir dönüşüm geçiriyor. Federal İstatistik Ofisi (Destatis) tarafından açıklanan verilere göre, 2024 yılında dual mesleki eğitimde yeni imzalanan sözleşme sayısı bir önceki yıla kıyasla %1,0 azalarak 475 bin 100’e düştü. Ancak asıl çarpıcı olan, Alman asıllı öğrencilerdeki %4’lük düşüşe karşılık, yabancı uyruklu stajyerlerdeki %17’lik artış olması.
On yıllık karşılaştırmada bu eğilim daha da net ortaya çıkıyor. 2014’ten 2024’e yeni eğitim sözleşmesi sayısı toplamda %8 azalırken, yabancı stajyerlerin sayısı 36 bin 200’den yaklaşık 70 bine yükselerek neredeyse iki katına çıktı (%93 artış). Yabancı öğrencilerin toplam içindeki payı %15’e ulaştı (2014’te %7).
CİNSİYETLERE GÖRE MESLEKİ TERCİHLERDE DEĞİŞİM
Ukraynalı stajyerlerin sayısında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrasında yaşanan göç dalgasının da etkisiyle neredeyse üç katına varan bir artış kaydedildi. 2023’te 1.900 olan Ukrayna uyruklu stajyer sayısı, 2024’te 5.800’e fırladı. Vietnamlılar (7.100) ve Suriyeliler (6.800) ise en fazla yeni eğitim sözleşmesi imzalayan diğer milletler oldu. Vietnamlılarda bir önceki yıla göre 2.700 kişilik bir artış gözlemlenirken, Suriyelilerin sayısında yaklaşık 110 kişilik hafif bir düşüş yaşandı.
Cinsiyetler ve sektörler bazındaki mesleki tercihlerde de bazı değişimler dikkat çekti. Kadınlar en çok Tıbbi Doktor Asistanı (16.100), Büro Yönetimi Satış Elemanı (15.200) ve Diş Hekimi Asistanı (12.800) mesleklerini seçti. Erkeklerde ise en popüler meslekler sıralaması değişmedi: Otomotiv Mechatroniği (22.700), Bilgisayar Teknolojisi (15.300) ve Elektronik Teknolojisi (14.000) ilk üç sırada yer aldı. 2024 sonu itibarıyla Almanya’da dual mesleki eğitim gören toplam 1,22 milyon kişinin %56’sı Sanayi ve Ticaret, %28’i Esnaf ve Zanaatkârlar sektöründe bulunuyordu.
PROFESYONEL DANIŞMANLIK HİZMETİ
Göçmenler için getirilen yasal düzenlemeler, mesleki eğitimi kalıcı oturum izni için bir yol haline getirdi. Özellikle İkamet Yasası’nın (§ 25a, § 25b) çocuklu aileler ve gençler için sunduğu imkanlar ve Nitelikli Göç Yasası kapsamındaki (18a, 18b, 19c) çalışma izinleri, birçok yabancı için dual eğitime katılımı cazip hale getiriyor. İltica başvurusunda bulunanlar, 9 ay sonra çalışma ve mesleki eğitim izni alabiliyor. Eğitimleri süresince sınır dışı edilmiyor ve mezuniyet sonrası kalıcı oturum ve çalışma izni için başvurabiliyorlar.
Bu noktada, uluslararası danışman ve göçmen hukuku uzmanı Oktay Özdemir’in sunduğu danışmanlık hizmetleri hayati bir köprü vazifesi görüyor. Özdemir, mesleki eğitim almış nitelikli işçilerin Almanya’ya göç süreçlerinde, oturma izni başvurularının hazırlanmasından, niteliklerin tanınmasına kadar uzanan karmaşık bürokratik süreçlerde rehberlik sağlıyor. Özellikle mesleki eğitimliler, lisans mezunları ve belirli uzmanlık alanlarındaki profesyoneller için sunduğu stratejik danışmanlık, Almanya‘nın işgücü piyasası ihtiyaçları ile göçmen adaylarının kariyer hedeflerini buluşturuyor.
